کد مطلب:50064 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

مراد از (اسمأ) در آيه 31 سوره بقره چيست؟

مفسران اسلامي حول اين آيه زياد بحث كرده اند و نظرات متفاوتي درباره ي آن مطرح كرده اند كه در اين جا به اختصار بدان اشاره مي كنيم: الف. نظر علامه ي طباطبايي: حاصل سخن ايشان اين است كه مراد از ((اسمأ)) در اين جا، صرف تعليم اسم و نام موجودات نيست; زيرا نفس يادگيري لفظ نمي تواند موجب برتري به ملايك باشد و ملائكه با توجه به عظمت مقامشان، بدون وساطت الفاظ مقاصد را درك مي كنند. از اين رو، منظور از علم به اسمأ، علمي تواءم با كشف حقيقت و وجود موجودات است كه در پشت پرده ي غيب از نظرها مستور مي باشند و در نزد خداوند متعال به عنوان خزاين قرار دارند. خداوند هر اسمي را در اين جهان، به بركت آن ها در اندازه هاي معين ايجاد مي كند; (({/Bوَ إِنْ مِنْ شَيْ ءٍ إِلاَّ عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلاَّ بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ {w1-13w}{I15:21I}/}))، (حجر / 21)، بنابراين علم به همه ي اين موجودات عاقل و غايب است كه از طرف خداوند به آدم تعليم گرديد و باعث برتري و خليفه گشتن وي بر روي زمين شد، (علامه طباطبايي، محمدحسين، ترجمه الميزان، ج 1، ص 152 ؤ 149). فخر رازي نيز با مرجح دانستن اين قول مي گويد: ((روشن است كه فضيلت در معرفت به حقايق اشيا، از معرفت به اسمأ آن ها بيش تر است. افزون بر آن، تحدي خدا با ملائكه، با علم به حقايق اشيا صحت پيدا مي كند، نه با فرض آگاهي به صرف اسم))، (فخررازي، مفاتيح الغيب، ج 2، ص 176) طبرسي هم، با پذيرفتن اين نظريه مي نويسد: ((مراد از آن، معاني اسماست نه خود اسامي; زيرا اسم بدون معنا، فايده اي ندارد))، (طبرسي، مجمع البيان، ج 1، ص 152) ب. اقوال ديگر هم گفته شده است از جمله: 1. مقصود از آن، آگاهي به تمام چيزهايي است كه به آباداني دين و دنيا تعلق دارد; مثل جميع اسامي، صناعات، عمارت زمين و آسمان، اطعمه و ادويه، استخراج معادن و غرس اشجار و منافع آن ها. 2. مراد از آن، اسمأ تمام مخلوقات با جميع لغات آن هاست. 3. منظور، تعليم اسمأ ملائكه و ذريه او است، (تفسير فخررازي، ج 2، ص 176 و مجمع البيان، ج 1، ص 152). 4. مراد از ((الاسمأ))، اسمأ ستارگان است، (آلوسي، روح المعاني، ج 1، ص 224، نشر دار احيأ التراث). 5. مقصود از آن، مرتبه ي شهود اسمايي و ظهور و تجلي اسمأ حسناي الهي است. اين همان مرتبه ي والايي است كه آدم از ملائك پيشي گرفت و به اين وسيله برتري يافت، (فيض كاشاني، تفسير صافي، ج 1، ص 74 و 75، انتشارات كتاب فروشي اسلاميه).